Het werk van een doula - Born in Brussels

Een interview met Nadège De Bonte, 35 jaar, doula – geboorteverzorgster

Dag Nadège, kun je jezelf eerst even voorstellen?

Ja, mijn naam is Nadège De Bonte, ik woon in Genval, ik heb twee kinderen – Cerise, 7, en William, 3 – en ik heb al 20 jaar een partner. Ik ben erg gevoelig voor milieukwesties en vrouwenrechten. Ik zou mezelf omschrijven als een ecofeminist.

Wat motiveerde je om doula te worden?

Mijn carrièrepad is veranderd door persoonlijke ervaringen en ontmoetingen. Ik studeerde communicatie en public relations aan het IHECS in Brussel, werkte aanvankelijk in de milieubeschermingssector en schopte het zelfs tot eco-adviseur. Zo leerde ik over vruchtbare grond, het belang van biodiversiteit, respect voor de levenscyclus, de negatieve gevolgen van de industrialisering van de landbouw en het intensieve gebruik van petrochemische stoffen – pesticiden en kunstmest.

Toen ik moeder werd, zag ik een verband tussen al deze informatie en wat wij als mensen, als ouders meemaken: overmedicalisering van zwangerschap en bevalling, wijdverbreid gebruik van epidurale verdoving, het lobbywerk van de farmaceutische industrie bij het medische beroep, obstetrisch geweld, het groeiende probleem van onvruchtbaarheid, enz.

Als eco-consulent leerde ik mensen kennen, die op een alternatieve manier probeerden te leven. Twee collega’s vertelden me toen dat ze thuis waren bevallen. Ik vond het meteen een goed idee en samen met mijn partner besloot ik hetzelfde te doen. William is geboren in het water, in een comfortabel zwembad in onze keuken thuis. Het was zo’n unieke, intense en lonende ervaring voor mij en mijn gezin dat ik besloot er mijn beroep van te maken en 100% van mijn tijd te investeren in het ondersteunen en begeleiden van toekomstige moeders door doula te worden.

Sindsdien zijn de twee vroedvrouwen die mijn baby thuis hebben afgeleverd mijn teamgenoten en ben ik ook betrokken bij de Franstalige doulavereniging in België en het Platform voor een respectvolle geboorte. We werkten samen aan de oprichting van het Eclore-geboortecentrum in Ukkel, dat inmiddels gesloten is, maar ik ben nog steeds actief in de regio.

Welke opleiding heb je gehad?

Allereerst deed ik mijn eigen onderzoek door middel van literatuur, video’s, conferenties en seminars. Het ging om de seminars ‘Fysiologie en geboorte’ met Dr. Michel Odent en Liliana Lammers, ‘Quantum Birth’ door Whapio Diane Bartlett en ‘Bevalling tussen wetenschap en het heilige’ door Quantik Mama. Daarna volgde ik de opleiding ‘Doula & Perinatal Coach’ via de Doula School. Ik leerde over actief luisteren, borstvoeding geven, de fasen van de zwangerschap, omgaan met verdriet, de bijzonderheden van tweelingzwangerschappen, de vaardigheden van de pasgeborene, de fasen van de bevalling, de vriendelijke houding die men tegenover de ouders moet aannemen, enz.

Wat zijn je taken als doula?

Informeren: Ik bereid de ouders voor door uit te leggen wat er in de baarmoeder gebeurt, het verloop van een zwangerschap te beschrijven, hen te laten nadenken over de impact van de komst van de pasgeborene, enz.
Luisteren: Ik bied een luisterend oor. De belangrijkste taak van de gynaecoloog is om na te gaan of er geen pathologie of gevaar voor de moeder en de baby bestaat. Dit is natuurlijk belangrijk! Maar met opeenvolgende afspraken van 20 minuten is er geen tijd om de moeder en vader ook eens te vragen: “Hoe gaat het?”. Een doula kan dus een luisterend oor bieden en een enorme emotionele steun zijn.
Vieren: Ik organiseer verschillende rituelen om de zwangerschap te vieren, de komst van de baby, het feit dat de vrouw moeder is geworden, enz. Bij een miskraam kan er ook een ceremonie worden gepland om vn de ouders te begeleiden bij het rouwen.
Mensen samenbrengen: Ik organiseer praatcirkels met vrouwen en ouders. Dit helpt om gezinnen samen te brengen en een ondersteunend netwerk te creëren.
Verzorging: Afhankelijk van de opleidingen die een doula heeft gevolgd, kan zij uiteenlopende zorg bieden: yogasessies, hypnose, massage, zang, enz. Ik bied zelf deze verschillende diensten aan.
Doorverwijzen naar andere professionals: De steun van een doula is strikt niet-medisch. Als ik besef dat een moeder moeilijkheden ondervindt waarvoor ik niet gespecialiseerd ben, verwijs ik haar door naar andere professionals. Zo heb ik een dik adresboek aangelegd met borstvoedingsconsulenten, osteopaten, psychologen, gynaecologen, fysiotherapeuten, acupuncturisten, verloskundigen, enz.
Doorgeven: Afhankelijk van haar vaardigheden kan een doula de ouders draag- of massagetechnieken leren, advies geven over de voeding van de baby, het babyteken uitleggen, enz. Ik leer ouders bijvoorbeeld hoe ze aan zero waste kunnen doen, zelfs met de komst van een pasgeborene.
Begeleiden: Ik begeleid moeders tijdens hun bevalling, in het ziekenhuis, in een geboortecentrum of thuis. Ik ben aanwezig vanaf de eerste weeën tot de komst van de baby. En ik maak zelfs foto’s als de ouders dat willen!
Ondersteuning: Ik ben ook een logistieke steun voor het bereiden van maaltijden, het maken van bepaalde afspraken, het vinden van kinderopvang voor de broertjes en zusjes van de baby, enz.

En wat zijn je favoriete taken?

Allereerst het informatieve aspect. Als ouders niets weten en enthousiast zijn om alles te leren, is het fantastisch! Ik zie ze steeds verbaasder worden over wat ik ze vertel. Aan het eind, als ik zie dat ze sereen zijn en zich klaar voelen om ouders te worden, weet ik dat mijn missie volledig is volbracht. Ik zorg ook graag voor hen, zoals ik werd verzorgd toen ik zwanger was. Ik hou van het organiseren van feesten, het is zo emotioneel. En natuurlijk is het een hele belevenis om de geboorte bij te wonen!

Wat zijn de lonende en bevredigende aspecten van deze baan?

Wat ik leuk vind aan dit werk is ouders en stellen vertrouwen geven, hen volledig betrekken bij hun ouderschap en hen manieren aanreiken om hun interne hulpbronnen te ontdekken. Ik voelde me zo krachtig toen ik van mijn twee kinderen beviel, en nu probeer ik die kracht op anderen over te brengen.

Stel je voor, een moeder verzwakt door haar eerste keizersnede… Je begeleidt haar, haar zelfvertrouwen groeit… En uiteindelijk krijgt ze haar tweede kind met een vaginale bevalling. Dat is geweldig! Je voelt je echt nuttig met dit soort ervaringen!

Elke geboorte is een gebeurtenis op zich. Het is altijd een verrassing, altijd mooi, altijd vol emotie. En als het thuis gebeurt, is de sfeer zo warm dat het voelt als Kerstmis!

Tot slot moet u weten dat 88% van de bevallingen met een ruggenprik gebeuren, 30% van de bevallingen wordt ingeleid en 20% van de bevallingen vindt plaats met een keizersnede. Tijdens de bevalling is de productie van het bindingshormoon oxytocine belangrijk. Helaas beperken deze gemedicaliseerde aspecten voor een stuk dez oxytocineproductie, die nodig is voor het gevoel van gehechtheid en het ontstaan van een hechte band tussen ouders en kind. Mijn bijdrage als doula is daarom ook om na te denken over deze kwesties en over de manier waarop wij onze kinderen ter wereld willen brengen – uiteraard met respect voor ieders keuze.

Zijn er moeilijkere aspecten aan deze baan?

Ik ben altijd oproepbaar. Als ik bijvoorbeeld op vakantie ga, is het nooit ver weg en moeten we voor de zekerheid met twee auto’s vertrekken zodat kan terugkeren. Ik moet altijd kinderopvang hebben voor mijn eigen kinderen. Als ik mijn partner niet had, zou ik dit werk niet kunnen doen.

Het wordt ook niet erg goed betaald. Op dit moment kan ik mezelf niet 100% uitbetalen voor mijn werk als doula. Maar ik werk dag en nacht, ook in het weekend. Ik reken €350 voor een geboortebegeleiding, terwijl een geboortefotograaf €800 kan vragen! Vaak doen ouders om geld te besparen, voor een reeks diensten geen beroep op mij, ook al hebben ze die nodig.

Soms is de relatie met het ziekenhuispersoneel moeilijk. Ze weten niet wie ik ben of wat mijn rol is. Ik heb het gevoel dat ik geen deel uitmaak van hun team, of zelfs dat ik te veel ben. Menselijk gezien is het moeilijk, soms zelfs vernederend, maar ik focus op de ouders en de komst van de baby.

Wat voor de ouders moeilijk kan zijn, zijn zeer lange bevallingen of bevallingen die niet verlopen zoals gepland. Ik probeer alles wat er gebeurd is met hen onder woorden te brengen. Soms idealiseren ouders de geboorte en dan is het een schok als het echt gebeurt. Wanneer de borstvoeding moeilijk verloopt, de baby refluxen vertoont, vaak huilt, enz. verliezen sommige ouders hun houvast. Helaas kan ik hun plaats niet innemen, zij blijven de ouders, dus probeer ik hen zo goed mogelijk te helpen, maar soms is dat moeilijk.

Wat zijn de voordelen voor een gezin om een doula in te schakelen?

De emotionele steun, de luisterbereidheid en het informatieve aspect zijn zeer nuttig! Voor ouders die niet thuis zijn in ziekenhuistaal, kan ik ook als vertaler optreden tijdens de bevalling en ervoor zorgen dat de communicatie in beide richtingen goed verloopt. Voor alleenstaande moeders van wie de familie ver weg woont, is het een hele opluchting om te weten dat ze niet alleen zullen zijn op de dag van hun bevalling. Ten slotte is het een echt pluspunt om begeleid te worden door iemand die dicht bij je staat, die je vertrouwt en die er van het begin tot het einde bij is. Het is een gepersonaliseerde ondersteuning op maat van de behoeften van de ouders. Dit neemt vaak veel stress weg. Een hulpverlener die toegankelijk en beschikbaar is, helpt om ouders met veel vragen – medische, maar vooral ook emotionele, familiale en logistieke – gerust te stellen. Indien nodig kunnen ze gemakkelijk naar de juiste personen worden doorverwezen dankzij een goed adresboek.

Waar werk je als doula? Voornamelijk thuis, in centra, bij jou thuis?

Tot voor kort werkte ik regelmatig in het geboortecentrum van Eclore in Ukkel, maar het project is geëvolueerd en verhuisd naar Eigenbrakel. Ik ben op zoek naar nieuwe plaatsen om mijn diensten aan te bieden, vooral in groep. Anders ga ik naar het huis van de ouders of ik ontvang ze bij mij thuis in Genval.

Heb je bijzondere momenten met de vaders, of richt je je vooral op de moeders?

In 90% van de gevallen praat ik met koppels. De overige 10% zijn moeders die mij alleen ontmoeten. In sommige sessies praat ik specifiek over de betrokkenheid van de vader bij de zwangerschap en de geboorte, zodat hij de behoeften van de moeder en de baby kan begrijpen, maar deze sessies zijn altijd met stellen. Het zou interessant kunnen zijn om exclusieve sessies voor vaders te houden, maar dan zou ik het relevanter vinden als het een man was die het initiatief nam voor dit soort workshops.

Wat zijn jouw eisen, wensen voor de toekomst, als doula?

Mijn eisen zijn vergelijkbaar met die van het Platform voor Respectvolle Bevalling: verbeteren van de omstandigheden van de bevalling, vrijwaren van de rechten van ouders en vrouwen, enz. Ik zou ook graag zien dat de medische wereld ophoudt zich uitsluitend te richten op risicobeheersing. Zwangerschap en bevalling is veel meer dan dat. Het is een nieuw mensje dat komt en het leven van de ouders volledig verandert. Het heeft een sacrale dimensie. Het niet flexibel willen omgaan met de verwachte bevallingsdatum, de moeder verbieden te eten of te drinken tijdens de bevalling, alle kinderen in het ziekenhuis geboren laten worden, enz. zijn zaken waarover opnieuw moet worden nagedacht.

Ook moeten de beroepen van verloskundige en doula beter worden erkend. In onze maatschappij wordt steeds minder kennis doorgegeven van generatie op generatie. Verloskundigen en doula’s zijn essentieel om dit familiale, vriendelijke, overdrachts-, opvolgings- en ondersteuningskader opnieuw tot stand te brengen.

Ten slotte denk ik dat de postnatale follow-up verder moet worden ontwikkeld. Er gebeuren zoveel dingen na de bevalling! Ouderlijke burn-out, post-partumdepressie, gezondheidsproblemen bij kinderen zijn nooit ver weg… Zonder steun kunnen veel mensen uitgeput raken en lijden onder hun nieuwe leven, in plaats van open te bloeien.

THE TINY +

Heb je nog nuttige Brusselse adressen om door te geven aan de ouders die dit lezen?

Le monde d’Ayden, in Ukkel, een binnenspeeltuin die even geschikt is voor kinderen met als zonder beperking.
Dînette, ook in Ukkel, een kinderwagencafé aangepast aan ouders, baby’s en kinderen.
De Maisons Vertes voor Franstaligen en Baboes, geweldige ontmoetingsplaatsen voor ouders, overal in Brussel.
De website Ecoconso.be staat vol advies voor ouders: Waar kan ik wasbare luiers vinden? Welke gemeenten bieden stimulansen? Waar vind je tweedehands speelgoed? Enz.
De website van Leefmilieu Brussel heeft ook een hele ‘zero waste’-rubriek ontwikkeld, met veel praktisch advies voor gezinnen, nuttige adressen, recepten, tutorials, enz.

Heb je een podcast, een tv-programma, een radioprogramma, een boek of iets anders om hen aan te bevelen?

De boeken over bevalling, borstvoeding, enz. van Ina May Gaskin.
Het boek ‘Le mois d’or’ van Céline Chadelat en Marie Mahé-Poulin.
Het boek ‘Bien vivre le quatrième trimestre au naturel’ van Julia Simon.
Het boek ‘Dans ces moments-là’ van Hélène Gérin over ouderlijke rouw.
Het boek ‘Favorisez votre fertilité au naturel’ van Hannah Livage.
Het boek ‘Jagen, verzamelen, opvoeden’ door Michaeleen Doucleff.
Het stripboek ‘La naissance en BD’ van Lucile Gomez.
De podcastreeks ‘La matrescence’ van Clémentine Sarlat.
De podcastreeks ‘Nées en Conscience’ van Cécile Tigoulet.
Een Instagramaccount om te volgen: Développement Accompagnement.
De website Quantik Mama met onder meer geboorte- en postnatale voorbereidingen, podcasts, artikelen, seminars, enz.

Dank je wel Nadège!

Interview door Rebecca Lévêque