Dankzij vaccins konden bepaalde ziekten met ernstige gevolgen, zoals poliomyelitis, sinds vele jaren in de meeste landen van de wereld worden uitgeroeid. Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar tussen de leeftijd van twee maanden en twee jaar omdat hun immuunsysteem nog onvolgroeid is. Daardoor worden ze bij een infectie (bijvoorbeeld kinkhoest) aan ernstige complicaties blootgesteld en krijgen ze ook geen optimale immuunrespons wanneer ze hun eerste vaccins krijgen. Daarom zijn er over een periode van enkele maanden meerdere vaccindoses nodig.

Wat is een vaccin?

Een vaccin is een geneesmiddel dat wordt toegediend aan uw baby of jong kind om te voorkomen dat het ziek wordt. Het bevat delen van microben of microben van een of meer ziekten die onschadelijk zijn gemaakt. Bacteriën en virussen hebben moleculen op hun oppervlak die “antigenen” worden genoemd. Wanneer het lichaam deze antigenen tegenkomt, bijvoorbeeld bij vaccinatie, bereidt het een immuunrespons voor (immuuncellen, antilichamen) om de ziekte te bestrijden.  Als het kind na deze vaccinatie in aanraking komt met de echte ziekte, is zijn lichaam al voorbereid op om de ziekte te bestrijden: het zal vroeger en doeltreffender reageren dan wanneer het er nooit mee te maken kreeg.

In België is alleen het poliovaccin verplicht. Het is echter aangeraden uw kind te vaccineren volgens het volledige vaccinatieschema. Sommige kinderdagverblijven vragen een vaccinatiebewijs.

Waar kan ik mijn kind laten vaccineren?

In het algemeen wordt de vaccinatie tot zes jaar uitgevoerd door een arts, kinderarts, verloskundige, het consultatieteam van Office de la Naissance et de l’Enfance (ONE) of van Kind en Gezin. De vaccinaties zijn gratis. Ze kunnen worden uitgevoerd in de privépraktijk van uw arts, in het medische huis of tijdens de consultaties van ONE of Kind en Gezin. Sommige diensten voor kindergeneeskunde en reisklinieken voeren ook bepaalde vaccinaties uit.

Mijn kind gaat naar het kinderdagverblijf en moet worden gevaccineerd

Als uw kind naar een kinderdagverblijf gaat dat door ONE of Kind en Gezin is erkend, moet het worden gevaccineerd volgens het geldende vaccinatieschema. Deze maatregel is noodzakelijk op een plaats waar veel kleine kinderen (waarvan sommige eventueel kwetsbaar zijn) dagelijks met elkaar omgaan.

Verplichte vaccins voor baby’s die naar het kinderdagverblijf gaan:

• polio
• difterie
• kinkhoest
• hersenvliesontsteking (Haemophilus influenzae type b)

mazelen/rodehond/bof. Vaccins tegen pneumokokken, meningokokken ACWY en hepatitis B worden daarnaast sterk aanbevolen.

Aanbevolen vaccinatieprogramma tussen twee maanden en twee jaar oud

De verschillende nationale en gemeenschapsinstanties voor gezondheid in België bevelen vaccinatie tegen twaalf ziekten aan:

• polio
• difterie
• tetanus
• invasieve infecties met Haemophilus influenza type b
• invasieve meningokokkeninfecties (ACWY)
• invasieve pneumokokkeninfecties
• hepatitis B
• bof
• rotavirus gastro-enteritis
• mazelen
• rodehond
• kinkhoest

Enkele aandachtspunten bij vaccinatie: de meest gestelde vragen van ouders

Mijn kind is te vroeg geboren, mag het gevaccineerd worden?

Als uw kind te vroeg is geboren, dat wil zeggen vóór 37 weken, en minder dan 2.500 g weegt, kan het een groter risico op infectie lopen dan een voldragen kind. Het beschikt immers over minder maternale antilichamen en zijn immuunsysteem is nog zwak. Het is bijgevolg belangrijk om uw te vroeg geboren baby te laten vaccineren om hem of haar te helpen met ziektes om te gaan. Als algemene regel zal uw medische team een vaccinatie voorstellen naargelang de chronologische leeftijd van uw baby. Dat is de leeftijd die is berekend vanaf zijn geboortedatum. Baby’s die te vroeg geboren zijn, ondervinden niet meer bijwerkingen na routinevaccins dan andere baby’s.

Waarom moet ik de leeftijd in de vaccinatiekalender volgen?

U moet u aan de vaccinatiekalender houden omdat daarin rekening wordt gehouden met het risico op bepaalde ziekten én de staat van ontwikkeling van het immuunsysteem van uw kind. De eerste dosis van een vaccin kan complicaties van de infectie voorkomen. Maar vóór de leeftijd van twee jaar heeft uw kind extra doses nodig om volledige bescherming te garanderen. De vaccinatie van uw kind uitstellen kan dus risico’s met zich meebrengen.

U moet ook weten dat alle vaccins, waaronder combinatievaccins (die verschillende antigenen bevatten), uiterst nauwkeurig worden geëvalueerd voordat ze worden goedgekeurd. Combinatievaccins veroorzaken niet meer bijwerkingen dan een vaccin met één antigen. Het voordeel is dat uw kind minder injecties krijgt.

Is mijn kind volledig beschermd tegen infecties als ik borstvoeding geef?

Een baby die borstvoeding krijgt, is daadwerkelijk minder kwetsbaar voor infecties van de bovenste luchtwegen (verkoudheid, griep) en maagdarminfecties (diarree). Ze zijn ook beter beschermd tegen bronchiolitis, longontstekingen en oorontstekingen. Maar borstvoeding kan geen bescherming bieden tegen de ernstigste ziekten, zoals hersenvliesontsteking en kinkhoest.

Wat als ik drager ben van het hepatitis B-virus?

Uw kind krijgt zijn eerste dosis van het hepatitis B-vaccin toegediend binnen twaalf uur na de geboorte. De vaccinatie wordt vervolgens voortgezet volgens het standaardvaccinatieschema.

Mag mijn kind worden gevaccineerd als het ziek is?

Als uw kind verkouden is, mag het worden gevaccineerd. Als uw kind echter hoge koorts heeft (temperatuur hoger dan 38,5°), is het beter de toediening van het vaccin enkele dagen uit te stellen. Uw behandelend arts of kinderarts zal bepalen of de vaccinatie al dan niet moet worden uitgesteld.

Bij allergie?

Bij bijna alle allergieën mag uw kind toch gevaccineerd worden Bij een ei-allergie hangt de allergische reactie af van de hoeveelheid ei-eiwit in het vaccin en de ernst van de allergie van uw kind. Vaccins tegen mazelen, bof, rodehond en waterpokken kunnen een verwaarloosbare hoeveelheid ei-eiwit bevatten die niet gevaarlijk is voor uw kind. Als u zich zorgen maakt, kunt u de vaccinatie in een ziekenhuis laten uitvoeren.

Kunnen meerdere vaccins op dezelfde dag worden toegediend?

Als het vaccinatieschema aangeeft dat uw kind op dezelfde leeftijd twee afzonderlijke vaccins moet krijgen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Die mogen gelijktijdig worden toegediend, maar op verschillende injectieplaatsen, bijvoorbeeld in een andere ledemaat of met ten minste vijf cm tussen de twee injectieplaatsen in dezelfde ledemaat.

Inhaalvaccinatie

Als u tijdens een medische consultatie opmerkt dat uw kind niet alle voor zijn of haar leeftijd aanbevolen vaccinaties heeft gekregen, geen paniek: uw behandelend arts, kinderarts of de arts van ONE of Kind en Gezin kan een inhaalvaccinatie aanbieden, die even doeltreffend is.

Reizen

Bent u van plan te reizen met uw baby/jong kind? Voor bepaalde streken, zoals tropische gebieden, zijn specifieke vaccinaties nodig, naast het klassieke vaccinatieschema. Deze vaccinaties hangen af van het land of de regio, de gezondheidsomstandigheden tijdens uw bezoek en de duur van uw verblijf. Bovendien is de vaccinatie tegen gele koorts verplicht voor toegang tot bepaalde landen. Uw kind kan dit vaccin krijgen vanaf de leeftijd van zes tot negen maanden, indien mogelijk ten minste een maand voor uw vertrek, in een erkend centrum zoals de Travel & Vaccine Clinic bij UMC Sint-Pieter in Brussel. In erkende centra voor reisgeneeskunde krijgt u ook advies, voorschriften en brochures met aanbevelingen voor bescherming tegen malaria en diarree en advies over wat u naast de vaccinaties moet doen. Vergeet het vaccinatieboekje van uw kind niet wanneer u een erkend centrum voor reisgeneeskunde bezoekt.

Centra gespecialiseerd in reisgeneeskunde in Brussel:

• Iris Ziekenhuizen (IZZ) site Etterbeek-Elsene 02 432 81 28 (vaccinatie via de dienst Kindergeneeskunde);
• Travel and Vaccine Clinic van UMC Sint-Pieter (pediatrische consultaties mogelijk): 02 535 33 43
• Travel Clinic Hôpital Erasme: 02 555 46 88
• Reiskliniek UZ Brussel: 02 477 60 61
• Consultaties van reizigers bij Cliniques universitaires Saint-Luc: 02 764 21 22
• Infectieziekten UVC Brugmann site Victor Horta: 02 477 21 08
• Reiskliniek Chirec site Delta: 02 434 81 17

Specifieke gezondheidstoestand van uw kind

Sommige kinderen kunnen een gezondheidstoestand hebben waardoor ze bijzondere vaccinaties (vaccins of schema’s) nodig hebben, bijvoorbeeld bij:

• sikkelcelziekte (sikkelcelanemie);
• ernstige coeliakie;
• immunodeficiëntie (verlies van immuniteit en bescherming tegen ziektekiemen);
• cochleaire implantaten;
• chronische hartziekte;
• chronische nierziekte;
• enz.

Vooral kinderen met deze ziekten kunnen een invasieve pneumokokkeninfectie ontwikkelen, maar naargelang de gezondheidstoestand van het kind kunnen soms ook andere vaccinaties nodig zijn. In dat geval zal het medische team van uw kind de juiste vaccinaties voorstellen.