14 juni is het Wereld Bloeddonordag. Aan de overkant van de Atlantische Oceaan trapt de PAHO (Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie) haar campagne af met de slogan “Al 20 jaar vieren we bloeddonatie: bedankt aan alle bloeddonoren!” Het Belgische Rode Kruis roept burgers op om bloed (of plasma) te doneren om de gezondheid van de zwakkeren, vooral kinderen en pasgeborenen, te verbeteren. Want een beetje bloed geven is een echte heldendaad (als je gezondheid het toelaat). Er zijn maar een paar voorwaarden om bloed te geven: in goede gezondheid verkeren, achttien jaar of ouder zijn, minstens vijftig kg wegen en geen risico op infectieziekten hebben. Het enige wat je hoeft te doen is een afspraak maken in een donorcentrum, dat je zal helpen bij je nuttige daad. 

We kunnen niet leven zonder het rode goud, namelijk bloed. Dat is altijd schaars en nochtans cruciaal voor spoedgevallendiensten en kraamafdelingen. Bloed bevat overigens ook plasma (het vloeibare gedeelte waarin de bloedcellen zweven) en bloedplaatjes (of trombocyten, die het bloed helpen stollen). Dat dagelijkse gebrek proberen verhelpen is altijd een goed idee. Weet wel dat het uit voorzorg voor zowel baby als moeder echter wordt afgeraden om bloed of plasma te doneren tijdens de zwangerschap en tot zes maanden na de bevalling. Ook na een miskraam of abortus bedraagt de wachtperiode zes maanden. Borstvoeding geven vormt evenwel geen obstakel om bloed te doneren.

“Omdat je in amper 30 minuten 3 levens kunt redden!”

De situatie is alarmerend. Dat meldt het Rode Kruis op zijn website. De huidige voorraad zakjes bloed volstaat namelijk niet om de volgende weken rustig door te komen. Bovendien luidt de maand juni de zomervakantie in en dus ook een aanzienlijke daling van het aantal bloeddonaties. Dat maakt het moeilijk om zowel in dagelijkse behoeften te voorzien als in een voorraad voor onverwachte gebeurtenissen. Daarom probeert het Rode Kruis zo veel mogelijk Belgen te overtuigen met de slogan “Omdat je in amper 30 minuten 3 levens kunt redden!” en nam de WGO een soortgelijk initiatief op internationaal niveau. Die verschillende campagnes herinneren ons eraan dat we onze gezondheid en die van anderen serieus moeten nemen en dat het doneren van bloed, plasma of bloedplaatjes het leven van veel jonge patiënten kan redden. “Bij minder ernstig zieke patiënten met een zeer mild tekort aan antilichamen kunnen antibiotica volstaan om infecties te voorkomen. Maar bij wie niet genoeg of niet goed werkende antilichamen heeft, hebben we geen keus: zonder immunoglobulinen (eiwitten in ons plasma) en zonder plasmadonatie redden we het niet.” Dat verklaarde Olivier Gilliaux, kinderimmunoloog in de Clinique Notre-Dame de Grâce in Gosselies, aan de nieuwsdienst van de RTBF.

Hoe kan ik doneren?

Om bloed te kunnen geven, moet je eerst en vooral in goede gezondheid verkeren. Om het zeker te weten, volstaat het je huisarts te bezoeken en een bloedtest te laten afnemen. Op de website van de Wereldgezondheidsorganisatie vind je daarnaast alle criteria om te bepalen of je in aanmerking komt om bloed te geven (niet beschikbaar in het Nederlands) → Wie mag bloed geven? Het Rode Kruis is voortdurend op zoek naar bloeddonoren van alle bloedgroepen. Toch is vooral bloedgroep O-, die gemiddeld 7% van de Belgen heeft, zeer welkom. Die bloedgroep wordt namelijk beschouwd als een universele donor en kan voorzien in ongeveer 12% van de transfusiebehoeften tijdens medische interventies, maar mensen met die bloedgroep mogen alleen O- krijgen. Tot slot is het ook belangrijk om te weten dat er vanaf 1 juli 2024 geen contra-indicatie meer is voor het westnijlvirus. Dat belette wie terugkeerde uit het buitenland en mogelijk het virus had opgelopen bloeddonor te worden. Het westnijlvirus komt voor in onder andere Zuid-Europa.

→ Hier vind je meer informatie of kan je een afspraak maken in een donorcentrum

Twintigste verjaardag

Deze twintigste verjaardag staat in het teken van dankbaarheid voor iedereen die al bloed heeft gegeven of dat in de toekomst (nog) zal doen. Ter gelegenheid daarvan organiseert de WGO op donderdag 13 juni een webinar (niet beschikbaar in het Nederlands) dat voor iedereen toegankelijk is en deelt de organisatie enkele doelstellingen:

• De miljoenen vrijwillige bloeddonoren vieren en bedanken voor hun bijdrage aan de gezondheid en het welzijn van vele mensen over de hele wereld.
• De resultaten en uitdagingen van nationale bloedtransfusieprogramma’s presenteren en beste praktijken en geleerde lessen delen.
• De voortdurende behoefte aan regelmatige, niet-vergoede bloeddonaties benadrukken zodat veilige bloedtransfusies wereldwijd toegankelijk worden.
• Regelmatige bloeddonatie als gewoonte bij jongeren en het brede publiek bevorderen en de diversiteit en duurzaamheid van het donorbestand vergroten.

→ Inschrijven voor het Franstalige webinar: 13 juni 2024 – webinar over Wereld Bloeddonordag 2024: ervaringen met vrijwillige bloeddonatie en de organisatie van bloeddiensten in het gezondheidszorgsysteem

Wat is plasma precies?

Leer er meer over in een video van het Belgische Rode Kruis ↓

Samuel Walheer