De geboorte van een baby zet het leven van de kersverse ouders op zijn kop. Die gebeurtenis leidt tot vreugde, maar kan ook psychologisch leed veroorzaken, vooral bij alleenstaande mama’s. Om die gezinnen te ondersteunen en hen in staat te stellen de band met hun baby te behouden, heeft de Kliniek Sint-Jan een specifieke ouder-babyunit. De enige voorwaarden zijn dat je ten minste 18 jaar oud moet zijn en een jong kind moet hebben (0 tot 12 maanden oud). Het team van Born in Brussels bezocht de unit samen met de verantwoordelijke, dr. Anna Mózes.

Volgens de statistieken krijgt elk jaar 10 tot 15% van de jonge moeders te maken met een postnatale depressie. Daarom richtte de Kliniek Sint-Jan in 2022 de dag-nachtunit voor ouders en baby’s op. Daar kunnen vijf gezinnen tegelijkertijd begeleid worden en een multidisciplinair team biedt individuele en collectieve therapeutische zorg. Er wordt gewerkt aan het psychische en psychologische leed van de ouder, rekening houdend met het welzijn van de baby, om te voorkomen dat die op middellange of lange termijn psychomotorische ontwikkelingsproblemen krijgt.

“Voor veel mama’s is het in de eerste plaats moeilijk om te aanvaarden dat ze psychisch kwetsbaar zijn na de geboorte van hun baby en om de stap te zetten om erover te praten. Het beeld dat de maatschappij heeft van de perfecte, gelukkige moeder leidt nog steeds tot heel wat schuldgevoelens. Ten tweede moeten ze het zien zitten om opgenomen te worden op een psychiatrische dienst. Hun omgeving staat daar vaak weigerachtig tegenover. De overgang is moeilijk, maar na een week stellen we vast dat de mama’s rust kunnen vinden. Ze zien dat we het beste voor hen willen en dat de ziekenhuisopname hen helpt”, zo verduidelijkt dr. Mózes, psychiater en verantwoordelijke van de unit.

De ouder-babyunit

Na een voorbereiding van meerdere jaren kon het project in oktober 2022 opstarten. Sindsdien kunnen moeders die zich willen laten helpen bij hun decompensatietoestand er samen met hun baby terecht. Een multidisciplinair team begeleidt de mama en haar baby, voor het welzijn van allebei. De unit bevindt zich op de tweede verdieping en is aangeduid met de route 220, “dienst psychiatrie en ouder-babyunit”. In de vijf kamers van de dienst kunnen vijf gezinnen terecht, onder bepaalde voorwaarden, voor een ziekenhuisopname van een tot drie maanden. Na die termijn verwijst de dienst hen door naar een ander ziekenhuis, zoals het UKZKF of Clairs Vallons, of naar het ambulante netwerk. Het team bestaat uit een maatschappelijk assistent (eerste lijn), een psychiater, een kinderpsychiater, twee psychomotorische specialisten (waarvan een kinesist), een team van ergotherapeuten en een team van verpleegkundigen.

→ Voorstelling van de ouder-babyunit

Toelatingsvoorwaarden

Het eerste contact verloopt meestal via een telefoongesprek met de maatschappelijk assistent, die tot de eerste lijn behoort. Vervolgens bespreekt het team de aanvraag en wordt er een ontmoeting gepland met de ouder(s), samen met het kind, en soms ook met de persoon die hen heeft doorverwezen. Om toegang te krijgen tot deze dienst, moet de ouder onder andere minstens 18 jaar zijn, verantwoordelijkheidszin hebben en in staat zijn om voor het kind te zorgen. Op administratief vlak wordt de ouder opgenomen in het ziekenhuis en vergezelt het kind de ouder. De ouder-babyunit van de Kliniek Sint-Jan biedt begeleiding aan alle ouders die psychologische of psychiatrische problemen ondervinden na de geboorte. Indicaties zijn onder meer: depressies, postnatale psychoses, angststoornissen, hechtingsproblemen, traumatische bevallingen, migratieachtergronden, huiselijk geweld, sociaal isolement, kinderen of premature baby’s die een ziekte doormaken, enz. Er zijn ook contra-indicaties: drugsverslavingen, psychotische decompensaties, ernstige postnatale depressies, enz. In sommige situaties wordt voorgesteld om de ouder eerst alleen op te nemen op de dienst voor volwassenen en pas later samen met de baby in de ouder-babyunit.

Aangeboden workshops

Het multidisciplinaire team ontwikkelt zijn aanbod voortdurend en stemt zich af op de ouders en hun baby’s. Een paar voorbeelden:

• Workshops kunsttherapie waarbij ouders hun emoties uiten via creaties.
• Workshops over het dagelijkse leven: voorlichting over voeding voor kinderen en bereiding van een maaltijd (kennis delen). Begeleiding bij de verzorging van de baby door toezicht wanneer een badje wordt gegeven, de baby verschoond wordt, gevoed wordt of in bed wordt gestopt. De ouders krijgen ook respijtmomenten aangeboden. Verpleegkundigen nemen de zorg voor de baby’s dan even over.
• Uitstapjes naar de bibliotheek of het theater, maar ook begeleiding buiten het ziekenhuis om de ouders te helpen bij verschillende zaken.
• Praatgroepen waarin onderwerpen rond ouderschap besproken worden. Wederzijdse hulp en het groepseffect zijn onmisbaar in het dagelijkse leven van de ouders.

De rol van de partner

De unit richt zich vooral op moeders die onlangs bevallen zijn en het erg moeilijk hebben. Maar er wordt ook rekening gehouden met de rol van de partner, omdat die cruciaal is om de gezondheidstoestand van de moeder te verbeteren. Bovendien zet de geboorte van de baby ook de wereld van de partner op zijn kop. Voor het welzijn van de baby is het noodzakelijk dat de partner aanwezig is. Daarover zegt dr. Mózes het volgende: “De dienst past zich aan elke situatie aan. Het hangt allemaal af van de inzet van de partners. Ze zijn welkom bij de vooropname. De dienst past zijn bezoektijden aan hun beschikbaarheid aan. Er zijn ook specifieke activiteiten voor de partners en baby’s en we organiseren gesprekken voor de koppels.”

Samuel Walheer