Borstvoeding geven is een natuurlijke en gezonde zaak voor moeder en kind. Maar zoals met alles, moet je eraan wennen en de juiste manier vinden. En soms kan je moeilijkheden ondervinden. Professionals zijn er om jou te helpen en te steunen.

Voorbereiding op borstvoeding tijdens de zwangerschap

Tijdens de prenatale consultatie ontmoet je de verloskundige, gynaecoloog of huisarts. Je kreeg al veel informatie over de komst van de baby. Je wilt borstvoeding geven, maar twijfelt misschien over de vorm van je tepels. Je denkt dat ze te plat of ingetrokken zijn, dat de baby niet zal kunnen zogen. Of je kreeg je eerste kind en ervaarde problemen. Aarzel niet om vragen te stellen aan de professionals om je heen. Voorlichtingsbijeenkomsten over borstvoeding maken deel uit van je voorbereiding op de bevalling.

De eerste dagen van de borstvoeding

Hormonen stimuleren de melkklieren tijdens de zwangerschap. Tijdens de eerste dagen na de geboorte, produceren de borsten een kleine hoeveelheid ‘colostrum’, een dikke, oranjegele vloeistof die perfect geschikt is voor de behoeften van de pasgeboren baby. Colostrum bevat vitaminen, mineralen en antilichamen die je baby voeden en beschermen. Binnen twee tot vijf dagen na de geboorte verandert het colostrum in witte, doorschijnende melk. Soms kan de aanmaak van melk erg sterk zijn, wat pijn en spanning in de borsten veroorzaakt. Dit ongemak gaat meestal na een paar dagen over.

Als borstvoeding niet gaat zoals gepland

Sommige moeders zijn bang dat zij hun kind niet zullen kunnen voeden, of stellen zich vragen over de hoeveelheid of de kwaliteit van hun melk. Sommige hebben ‘platte’ of pijnlijke tepels, of sterk gezwollen en pijnlijke borsten. De specialisten in borstvoeding staan je bij, ook wanneer je terug thuis bent: de verpleegkundige van Kind & Gezin, de ONE’s Child-Parent Partner, je verloskundige, de Leche League België…

Pijnlijke tepels of kloven

Je kan in de eerste dagen van de borstvoeding last krijgen van pijnlijke, rode, schrale of gekloven tepels. Breng na het voeden een paar druppels moedermelk aan op de tepelhof of masseer de tepels zachtjes met een speciale verzorgingscrème. Je kan de borsten tussen de voedingen door met afkoeling behandelen tegen de pijn.

Als de pijn aanhoudt, kan dat te wijten zijn aan de positie van de baby tijdens de borstvoeding. De borst goed ondersteunen voorkomt vaak dergelijke problemen. Vraag advies aan een specialist in borstvoeding (lactatiekundige) of aan je verloskundige.

Stuwing

Een grote melkproductie kan leiden tot stuwing, bijvoorbeeld

• als de baby minder drinkt dan normaal
• als je meer melk produceert dan de baby kan opnemen

De borsten worden zwaar, hard, groot en gespannen. Door de baby goed aan de borst te leggen, kan hij de melk beter opnemen en wordt stuwing voorkomen. Zorg ervoor dat je het ritme en de duur van de voedingen aanhoudt. Een beetje melk afkolven kan helpen. Kies een goed passende borstvoedingsbeha die de borst niet samendrukt. Houden de pijn en het ongemak van de stuwing langer dan 48 uur aan, neem dan contact op met de verloskundige, lactatiekundige of arts voor advies en begeleiding.

Mastitis

Mastitis is een bacteriële infectie, die kan voorkomen bij tepelkloven of langdurige stuwing. Mastitis kan ook worden veroorzaakt door het verkeerd aanleggen van de baby tijdens de borstvoeding. Je ervaart dan koorts, pijn, rillingen en rode, pijnlijke of knobbelige borsten. Mastitis heeft geen invloed op de kwaliteit van de melk. Zorg dat je de baby goed voedt en het ritme en de duur van de voedingen aanhoudt om alle melkkanaaltjes leeg te maken. Een warme douche en de borst masseren zonder de tepelhof aan te raken, helpt ook om de borst te ontlasten. Ook hier kan de verloskundige, lactatiekundige of arts helpen.

Spruw of Candida albicans

Spruw is een schimmelinfectie veroorzaakt door Candida albicans. Die schimmel komt van nature voor op de huid, in het spijsverteringsstelsel en in de vagina. Een teveel kan problemen geven voor de moeder en haar baby. Spruw kan voorkomen als de moeder antibiotica gebruikt of een verminderde immuniteit heeft.

Symptomen bij de moeder

• Pijnlijke tepel en/of borst (brandend, kloppend, prikkend gevoel)
• De huid van tepelhof en/of tepel wordt glanzend en roze. Het kan vervellen en/of jeuken
• Pijn tijdens en buiten de voedingen en tijdens het afkolven (bij gebruik van de borstkolf)

Als de moeder slechts een van deze symptomen heeft, kan er een andere oorzaak zijn. Pijn in de borst in combinatie met een roze en glanzende tepelhof en/of tepel kan wijzen op spruw.

Symptomen bij de baby

• Witte vlekken op de lippen, gehemelte, binnenkant van de wangen, tong
• Terugkerende luieruitslag, die optreedt ondanks het gebruik van zinkcrème
• Baby kan kieskeurig zijn aan de borst, vaak loslaten
• De baby kan last hebben van winderigheid en geïrriteerd zijn

Hebben jij of je baby een of meer van de beschreven symptomen, raadpleeg dan de verloskundige of huisarts, laat je baby onderzoeken en bespreek het met Kind & Gezin of met ONE. Van spruw kom je gemakkelijker af als het snel wordt behandeld.

Neem in ieder geval hygiënische maatregelen:

• Was de handen goed, ook die van de baby en de gezinsleden.
• Ontsmet wat je baby in de mond stopt.
• Steriliseer de speen, de fles en de accessoires van de borstkolf eenmaal per dag gedurende 20 minuten.
• Verschoon je zoogkompressen na elke voeding.

Mijn baby heeft een gespleten lip en gehemelte

Gespleten lippen en gehemeltes komen relatief vaak voor, bij ongeveer één op vijfhonderd baby’s. Borstvoeding is voor deze baby’s bijzonder belangrijk om infecties te voorkomen, de band tussen moeder en baby te versterken en de ontwikkeling van de mond en het gezicht van de baby te stimuleren. Het is dus noodzakelijk dat de moeder zowel emotioneel als lichamelijk wordt begeleid door deskundigen, die haar kunnen geruststellen en helpen om het kind goed borstvoeding te geven. Als het kind niet kan zogen, kan het flesvoeding met moedermelk krijgen.

In België bestaat er een vereniging van ouders van kinderen die geboren zijn met een labi-palatale misvorming: AFLAPA. Daar vind je antwoorden, hulp, steun, ervaringen en getuigenissen.

Het “Centre Labio-palatin Albert de Coninck” (Lip-Verhemelte centrum Albert de Coninck) biedt een gespecialiseerde raadpleging in de Universitaire Ziekenhuizen Saint-Luc: 02/764 14 04