Goed beschermd in de baarmoeder kan de foetus al interageren met de buitenwereld. Na de geboorte breiden de interacties zicht uit, eerst in het gezin, later ook in andere omgevingen en met steeds meer andere mensen.

DE CENTRALE ROL VAN HET GEZIN

Voor je kind de wereld ontdekt en andere mensen ontmoet, moet het een sterke en veilige band opbouwen met het gezin. Socialisatie begint dus tussen ouder en kind.

De verschillende interactiefases

Vanaf het prille begin communiceren baby’s met anderen door middel van huilen en gezichtsuitdrukkingen. Het vermogen om contact te maken met anderen evolueert snel, naarmate de cognitieve (begrijpen) en motorische (bewegen) vaardigheden zich ontwikkelen. Vanaf ongeveer twee maanden reageert de baby op jouw glimlach. Hij zal geleidelijk aan andere uitdrukkingen imiteren, en rond de tiende maand ook geluiden en gebaren.

Het ‘zelf’ en de anderen

In de eerste maanden wordt de baby zich bewust van zichzelf als volwaardig individu. Hij begint ook een duidelijk onderscheid te maken tussen mensen die hij al dan niet kent. Rond de leeftijd van acht maanden krijgt hij ‘verlatingsangst’. Die verdwijnt rond de leeftijd van 2 jaar, maar dat varieert van kind tot kind. Stel je kind gerust, toon dat hij veilig is en zonder angst naar de ander toe kan gaan.

SOCIALISATIE MET ANDERE KINDEREN

Zodra je kind zich vrijer kan bewegen, zal het gemakkelijker met anderen kunnen omgaan, vooral met leeftijdgenootjes. In het begin zijn kinderen eerder geneigd om ‘te doen als’ een ander kind dan ‘te doen met’. Vandaar dat verschillende exemplaren van speelgoed conflicten vermijden. Tussen de leeftijd van 2 en 3 jaar spelen kinderen meestal alleen, maar genieten ze van de aanwezigheid van leeftijdsgenootjes. Rond 4 jaar beginnen ze echt samen te spelen.

Geweld tussen kinderen

In de eerste jaren is een kind zich nog niet bewust van begrippen als ‘delen’ en ‘bezitten’. Het is nog niet empathisch en heeft onvoldoende tijdbesef om een spel tot een later tijdstip uit te stellen. Kleine ruzies tussen kinderen zijn dus normaal. Reageer vriendelijk en geduldig, zodat elk kind beetje bij beetje leert samen te zijn en anderen te respecteren. Bijten komt ook vaak voor. Aangezien baby’s hun omgeving meestal met hun mond ontdekken, kan dit een verkennend gebaar zijn, maar ook een teken van frustratie of overenthousiasme.

Leren communiceren, belangrijk voor socialisatie

Mensen zijn sociale wezens die met anderen communiceren via verbale en non-verbale communicatie. Hoe beter het kind zich kan uitdrukken, hoe beter het in staat is zijn verwachtingen en verlangens uit te leggen en met anderen om te gaan. Het ontwikkelen van deze vaardigheid is dus van fundamenteel belang voor het kind in zijn interacties met zowel kinderen als volwassenen.

VERSCHILLENDE OMGEVINGEN VOOR INTERACTIE EN SOCIALISATIE

De crèche, de onthaalouder, de grootouders, de vrienden, de kinderen van vrienden, de neefjes en de nichtjes van dezelfde leeftijd… Er zijn tal van plaatsen en mogelijkheden om je kind in contact te brengen met anderen.

In de crèche, bij de onthaalouder gaat een overgangsperiode met gesprekken vooraf aan een verblijf van een volledige dag. Dat is nodig voor het kind, de kinderverzorger en jijzelf.

Er bestaan ook ontmoetingsruimten voor ouders en kinderen. Daar kan je tijd met je kind doorbrengen in het gezelschap van andere ouders en kinderen. Dit is het geval bijvoorbeeld bij ‘Baboes’ in Schaarbeek.

Tijd doorbrengen in beperkte groepen bevordert de interacties tussen kinderen. Wees blij als je kind zelfstandig wordt, en wees er voor hem als hij angstig is. Moedig hem aan en begeleid hem op een ongedwongen manier.