Op initiatief van verschillende verenigingen werd onlangs een carte blanche “Brussel voor en door Kinderen” gepubliceerd voor het grote publiek. Die sluit aan bij de vaststelling van mensen die zich beroepsmatig met kinderen bezighouden: de stad komt niet of niet meer voldoende tegemoet aan de behoeften van de 22% van onze bevolking die jonger is dan 18 jaar. Openbare ruimten zijn niet uitnodigend of aangepast, waardoor jongeren steeds minder tijd buiten doorbrengen. Dit heeft dan weer ernstige gevolgen voor hun gezondheid. Het doel van dit manifest is dan ook om de beleidsmensen te herinneren aan hun plicht om de rechten van kinderen te bevorderen en te verdedigen. Hiertoe zijn aanbevelingen gedaan, zoals een betere toegankelijkheid voor gezinnen, veilige infrastructuren, kwaliteitsvolle openbare ruimten en meer rekening houden met kinderen en hun ouders bij de besluitvorming.

Het manifest is beschikbaar sinds 1 juni 2024 en is gepubliceerd in de krant Le Soir. Al meer dan zestig verenigingen en mensen die zich beroepshalve met kinderen bezighouden, ondertekenden het manifest. Het idee achter dit initiatief is om de overheid in actie te laten komen voor belangrijke kwesties die een impact hebben op onze bevolking en in het bijzonder op jongeren en gezinnen: het milieu, veiligheid, gezondheid en de inclusie en emancipatie van kinderen.

{Carte blanche ” Brussel voor en door Kinderen: een manifest voor een stad op kindermaat! »}

22 % van de Brusselse bevolking is jonger dan 18 jaar

“Een mooie herinnering uit mijn jeugd was wanneer we buiten speelden op een omgevallen boom. Met minstens tien kinderen klommen we erop. Erop en eraf. En oooooh! We zongen heel de dag. Samen met al de kinderen uit de buurt”,aldus Julienne, mama van twee kinderen van 2 en 5 jaar.

Kinderen die in een speeltuin vlakbij hun huis spelen, kinderen die zelfstandig naar school gaan zonder dat hun ouders zich zorgen hoeven te maken, tienermeisjes die op weg naar huis gezellig kunnen keuvelen in een park zonder schrik te hoeven hebben lastig gevallen te worden, toegang tot openbare toiletten in plaats van snel achter de struiken, vaker fietsen dan enkel op autoloze zondag, enz. Zo ziet de stad eruit waarvan velen dromen voor hun kinderen. Voor velen lijkt dit utopisch. Ondanks haar vitaliteit en jeugdigheid slaagt Brussel er niet in om een gezonde stedelijke omgeving te bieden die kinderenrechten respecteert. Nochtans is 22% van de Brusselse bevolking jonger dan 18 jaar.

Schadelijke gevolgen

“Ik heb drie kinderen, waarvan er eentje nog in de kinderwagen zit. Maar ik heb maar twee handen. Het is moeilijk om ze dicht bij me te houden. Ik heb continu schrik van auto’s, trams, enz. Op de terugweg van school ben ik zo vermoeid dat ik liever mijn huis opzoek dan langs het park te gaan.” Fatima, moeder van drie kinderen, Jette.

Experten zijn duidelijk: kinderen en jongeren brengen steeds minder tijd buiten door. Dit leidt tot schadelijke gevolgen: minder sterke sociale relaties, zware lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen door een sedentaire levensstijl, slechte luchtkwaliteit, meer stress, het niet kunnen inschatten van risico’s, een gebrek aan zelfvertrouwen, enz.

Ik heb het gevoel dat ik continu mijn kinderen afrem wanneer ik roep: “Niet weglopen! Blijf dicht bij mij! Stop! Het is vermoeiend en onaangenaam.” Camille, moeder van twee kinderen, Sint-Gillis.

Een openbare ruimte die opnieuw moet worden ingericht

Er zijn verschillende redenen waarom kinderen en jongeren zich steeds meer binnenshuis terugtrekken. Ten eerste heerst het gevoel dat de straten onveilig zijn. Het drukke wegverkeer is een van de belangrijkste redenen waarom kinderen minder tijd buiten doorbrengen en minder zelfstandig zijn. Zeker in dichtbevolkte buurten waar slechts een minderheid van de huishoudens een eigen auto heeft. Toch heeft de auto een dominante plek in de openbare ruimte en dit gaat ten koste van kinderen. Het is meestal ook in deze buurten dat er een slechte luchtkwaliteit is en een gebrek aan privébuitenruimtes (balkon, binnenplaats of tuin), kwaliteitsvolle openbare ruimtes, in het bijzonder aantrekkelijke groene ruimtes voor kinderen en gezinnen. De onaangepaste en ontoereikende openbare ruimte in Brussel brengt heel wat uitdagingen met zich mee en kost de samenleving veel geld. De impact laat zich vooral voelen bij de sociaaleconomisch meest kwetsbare gezinnen in Brussel.

Een beleid op kindermaat

Deze vaststellingen gaan lijnrecht in tegen de rechten van het kind (in het bijzonder artikelen 6, 12, 13, 24 en 31), waarvan België het internationale verdrag heeft ondertekend en bekrachtigd. Deze problemen kunnen worden verminderd of zelfs geëlimineerd. De huidige situatie is niet onoverkomelijk, het is een kwestie van politieke keuzes. Het is de verantwoordelijkheid van regeringen om het recht van kinderen op een gezonde en veilige omgeving te vrijwaren. Kandidaten voor de komende verkiezingen van 2024 moeten zich ertoe verbinden om concrete maatregelen te nemen op gewestelijk en gemeentelijk niveau en daarmee een krachtig politiek standpunt innemen ten gunste van kinderen en jongeren in de stad.

De stad op kindermaat

Het recht van kinderen op gezondheid, veiligheid en participatie garanderen. Wij, verenigingen uit verschillende sectoren en burgers, roepen de overheid op om in te zetten op:

• het verbeteren van de groene en openbare ruimte die vandaag reeds bestaat, deze uit te breiden en aan te passen aan de noden van gezinnen, geef hierbij voorrang aan de wijken met de grootste nood en zet in op de oorzaken achter de beperkte aanwezigheid van vrouwen en meisjes;
• de ontwikkeling van veilige, aangename en toegankelijke infrastructuren om kinderen en jongeren aan te moedigen zich zelfstandig te verplaatsen te voet, met kinderwagens en op de fiets;
• de blootstelling van kinderen aan verschillende bronnen van gevaar beperken (met name autoverkeer en luchtvervuiling);
• kinderen en jongeren betrekken bij projecten voor de inrichting van de openbare ruimte.

Investeren voor de toekomst

Een toegankelijke en kwaliteitsvolle openbare ruimte is een belangrijke hefboom om de gezondheid, de levenskwaliteit en het samenleven te verbeteren. Kwetsbare mensen voelen zich veiliger wanneer ze omringd zijn door andere gezinnen, zo ontstaat een positieve opwaartse spiraal. Een stad op kindermaat heeft voordelen voor het individu, de gemeenschap en de samenleving als geheel, iedereen is er welkom. Daarom hebben wij, verenigingen, in de aanloop naar de verkiezingen onze voorstellen gebundeld voor een stad die kinderen en jongeren centraal stelt. Investeren in de toekomst van onze kinderen en jongeren, in veilige straten die bestand zijn tegen gezondheids- en klimaatuitdagingen: dat is het doel van ons manifest.

Wat hij zo leuk vindt aan fietsen, denk ik, is dat hij in alle vrijheid buiten kan zijn, in de buitenlucht, zelfstandig op pad gaan. Ik zeg dat hij op de binnenplaats moet fietsen, maar dat wil hij niet. Hij wil altijd ver weg gaan, op de baan. Ik denk dat het iets te maken heeft met het gevoel om ver weg te gaan, om iets nieuws te ontdekken. Julienne, mama van twee kinderen van 2 en 5 jaar.

→ Het manifest ondertekenen 

Naar aanleiding van de publicatie van de carte blanche is er een drink op donderdag 4 juli → Meer informatie

“Traceer je weg!”

Het initiatief “Traceer je weg!” werd gelanceerd door het burgerinitiatief “Stad aan de kinderen”. Het doel is om actie te ondernemen op drie belangrijke gebieden: verkeersveiligheid, luchtkwaliteit en een stad voor de kinderen. Het collectief lanceerde zijn actie om weggebruikers bewust te maken van de aanwezigheid van kinderen en het belang van hun veiligheid. Met behulp van een groot stuk krijt en een stok konden kinderen de weg van hun huis naar school uitstippelen. In de toekomst zullen andere acties worden georganiseerd, die voor iedereen toegankelijk zullen zijn. Het collectief draagt een boodschap uit die symbool staat voor hun acties voor een gezondere stad: “Een stad op maat van kinderen is voor iedereen een geweldige plek om te leven!

→ Wil je deelnemen aan toekomstige acties? Klik dan hier!

Video van de presentatie van de actie “Traceer je weg!” ↓

Samuel Walheer