Op 20 november is het de Internationale Dag van de Rechten van het Kind. Dat is een gelegenheid om die rechten op een rijtje te zetten en de balans op te maken van heel wat nieuwe ontwikkelingen op dit gebied in België: de verkiezing van een nieuwe afgevaardigde voor de rechten van het kind, een gloednieuw webportaal, een aantal georganiseerde evenementen … Want het klopt dat kinderen rechten hebben vanaf hun geboorte en daar moeten we zoveel mogelijk over praten.

De rechten van het kind, waarvan sommige al bij de geboorte worden toegekend, zijn vastgelegd in het “Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind” uit 1989, dat 192 landen hebben goedgekeurd. Het is geen toeval dat we er op 20 november over praten, want zowel het Verdrag als de Verklaring van 1959 werden op die dag aangenomen.

Rechten vanaf de geboorte

De fundamentele rechten van baby’s omvatten in de eerste plaats burgerrechten: het recht op leven, op een naam en een nationaliteit, recht op bescherming tegen inmenging in hun privéleven, het recht op de nodige bescherming en zorg, enz. Meer bepaald heeft een kind met een beperking recht op bijzondere zorg, onderwijs en training om hem of haar in staat te stellen een volwaardig en behoorlijk leven te leiden.

Economische rechten vereisen dat kinderen recht hebben op een levensstandaard die toereikend is voor de lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling van het kind. Ze hebben ook het recht de voordelen te genieten van voorzieningen voor sociale zekerheid, met inbegrip van sociale verzekering.

Wat betreft de politieke rechten mag geen enkel kind worden onderworpen aan foltering of aan een andere wrede behandeling of bestraffing. De staat moet kinderen beschermen tegen alle vormen van mishandeling door ouders of andere personen die verantwoordelijk zijn voor de zorg voor het kind. Kinderen hebben ook het recht om met hun ouders samen te leven, tenzij geoordeeld wordt dat dat onverenigbaar is met de belangen van het kind.

Sociale rechten waarborgen dat het kind een passende levensstandaard heeft, de grootst mogelijke mate van gezondheid en bijzondere bescherming geniet als het niet in zijn of haar gezinsmilieu kan leven. Kinderen met een beperking hebben recht op bijzondere zorg.

Tot slot omvatten culturele rechten het recht op onderwijs, het recht op de ontplooiing van de persoonlijkheid van het kind en het recht op vrije tijd, spel en deelname aan culturele en artistieke activiteiten.

Een nieuwe Franstalige afgevaardigde voor de rechten van het kind

Sinds begin 2023 is Solayman Laqdim de nieuwe algemene afgevaardigde voor de rechten van het kind. Hij volgt Bernard De Vos na vijftien jaar op. De rol van de algemene afgevaardigde is niet veranderd: hij moet aanbevelingen doen en politieke en administratieve verantwoordelijken regelmatig herinneren aan hun engagementen en verplichtingen op het gebied van de rechten van het kind. De heer Laqdim (34 jaar) wil prioriteit geven aan de strijd tegen armoede. In een interview met ONE legt hij uit waarom: “Helaas komen de kinderen die de meeste moeite hebben om hun rechten te laten gelden vaak uit gezinnen die in zeer precaire omstandigheden leven.”

Aan Vlaamse kant geeft het Kinderrechtencommissariaat een stem aan kinderen en jongeren. Net zoals dat van de Federatie Wallonië-Brussel, spoort het Kinderrechtencommissariaat met de hulp van ouders, professionals en andere mensen uit de omgeving van kinderen signalen op dat de rechten van kinderen en jongeren worden geschonden. De leden treden op als bemiddelaars, onderzoeken klachten en adviseren besluitvormers. Sinds 1 augustus 2019 is Caroline Vrijens de derde Vlaamse kinderrechtencommissaris.

Een gloednieuw webportaal en een Youtube-kanaal

De nieuwe algemene afgevaardigde, Solayman Laqdim, benadrukt dat het belangrijk is dat kinderen hun rechten kennen: “We moeten er alles aan doen om die informatie toegankelijker te maken door de rechten uit te leggen in een taal die kinderen begrijpen. Mijn team en ik maken ook gebruik van alle communicatie- en verspreidingsmiddelen die jongeren gebruiken”, vertelt hij tijdens het interview. Sinds zijn verkiezing werd een nieuw, gebruiksvriendelijker en intuïtiever webportaal aangemaakt om de rechten van kinderen te promoten. Er werd ook een YouTube-kanaal opgericht met zeer professionele video’s (gefilmd door onder andere BX1), gepresenteerd door en voor kinderen. Zij kregen bovendien al een voorproefje te zien in afwachting van 20 november.

Evenementen om de rechten van het kind te promoten

Een welbekend evenement voor kinderen van 0 tot 18 jaar is het festival En Avant!.Dat feest van de rechten van het kind wordt sinds 2011 elk jaar gehouden en heeft als doel kinderen op een leuke en feestelijke manier bewust te maken van hun rechten.

De Ligue des Droits de l’Enfant organiseert ook een aantal evenementen en conferenties die meer gericht zijn op professionals. Zo nodige de Ligue op 20 november de sector uit voor een symposium over inclusief onderwijs.  Het recht op inclusie is namelijk net zo belangrijk als het recht op onderwijs.

Aan Nederlandstalige kant heeft het Kinderrechtencommissariaat een campagne met posters, mindmaps, T-shirts en stickers opgestart. De slogans van die campagne zijn: “Geef jongeren een stem” en “Wij komen op voor jouw rechten!”