“Inaction is no longer an option!” Met deze sterke woorden sluiten de onderzoekers hun Manufactured Chemicals and Children’s Health – The Need for New Law af. Het rapport, dat onlangs werd gedeeld op de website van Docteur Coquelicot, brengt een aantal zorgen naar voren: het bewezen verband tussen niet-overdraagbare ziekten bij kinderen en hun blootstelling aan chemicaliën, het falen van de wetgeving inzake synthetische chemicaliën en hun massale wereldwijde productie, die naar verwachting verdrievoudigd zal zijn tegen 2050.

Volgens de studie worden er wereldwijd bijna 350.000 chemicaliën verspreid die afkomstig zijn uit chemische mengsels, plastic of fossiele brandstoffen (gas, olie en kolen). De productie ervan blijft elk jaar stijgen en zou een directe, schadelijke invloed hebben op de milieugezondheid van kinderen. Veel niet-overdraagbare ziekten – de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte bij kinderen – worden vermoedelijk veroorzaakt door de productie van synthetische stoffen. De studie werd gevoerd door Philip Landrigan, directeur van het Global Observatory on Planetary Health van Boston College, en werd op 16 januari 2025 via een consortium gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. Hier volgt een samenvatting van de belangrijkste punten.

De gezondheid van de kinderen als prioriteit

In vergelijking met farmaceutische producten zijn synthetische chemicaliën en plastic uiteindelijk onderworpen aan weinig wettelijke of politieke beperkingen. In feite wordt er weinig onderzoek gedaan naar de gevaren ervan en wordt er weinig toezicht gehouden nadat ze op de markt zijn gebracht. De schadelijke effecten op lange termijn op de gezondheid van de bevolking, vooral van kinderen, zijn echter zeer reëel. Volgens de studie wordt minder dan 20% van de synthetische chemicaliën getest op mogelijke toxiciteit. Ook de effecten op kinderen en zuigelingen worden niet onderzocht, hoewel er een verband bestaat tussen deze chemicaliën en bepaalde kinderziekten. Een herziening van de wetgeving om kinderen te beschermen tegen deze bewezen gevaren moet een prioriteit voor de bevolkingsgezondheid zijn!

Enkele belangrijke cijfers

Als we een blik werpen op de afgelopen vijftig jaar tot vandaag, toont de studie ons enkele belangrijke (en zeer verontrustende!) cijfers :

• Het aantal niet-overdraagbare ziekten onder kinderen is sterk gestegen.
• De incidentie van kinderkanker is met 35% gestegen.
• Aangeboren afwijkingen die verband houden met de mannelijke voortplanting komen dubbel zo vaak voor.
• Een op de zes kinderen heeft nu te maken met neurologische ontwikkelingsstoornissen.
• Bij een op de zesendertig kinderen wordt een autismespectrumstoornis vastgesteld.
• De prevalentie van astma bij kinderen is verdrievoudigd.
• De prevalentie van kinderobesitas is bijna verviervoudigd.
• Er is een sterke toename van diabetes type 2 bij kinderen en adolescenten.
• Onder volwassenen zijn ziekte, beperkingen en sterfte door hart- en vaatziekten, beroertes en veel vormen van kanker gedaald.

Onderzoek naar milieugezondheid in de kindergeneeskunde

Als we het hebben over de ontwikkelingen van de milieugezondheid in de kindergeneeskunde, moeten we 25 jaar terug in de tijd. Zo waren er twee belangrijke gebeurtenissen: de publicatie van het rapport Pesticides in the Diets of Infants and Children van de National Research Council in 1993, waarin werd aangetoond dat er biologische factoren waren die kinderen gevoelig maakten voor toxische chemicaliën. De tweede was de goedkeuring van de Food Quality Protection Act (FQPA) in 1996. De van oorsprong Amerikaanse pesticidenwet heeft van de milieugezondheid van kinderen een nationale prioriteit gemaakt en daarmee het onderzoek naar milieugezondheid in de kindergeneeskunde gestimuleerd. Een blootstelling, zelfs kortstondig, aan toxische chemicaliën bij kinderen, die kwetsbaar zijn, verhoogt het risico om ziekten of beperkingen te ontwikkelen, die hun hele leven lang kunnen blijven.

“De situatie verslechtert snel. De voortdurende en ongecontroleerde toename van chemische synthese brengt niet alleen kinderen over de hele wereld in gevaar, maar ook ons voortplantingsvermogen” , vertelt Philip Landrigan, directeur van het Global Observatory on Planetary Health van Boston College.

Een voorbeeld

In de Verenigde Staten werd tussen de jaren 50 en 70 jaarlijks bijna 100.000 ton lood, bekend als tetra-ethyl, aan benzine toegevoegd. De bedoeling daarvan was om de prestaties van de auto’s te verbeteren. Dit leidde tot massale vervuiling van het milieu; het gemiddelde loodgehalte in het bloed van de bevolking bedroeg 16 tot 17 g per deciliter. Er waren ook nog de volgende gevolgen: het gemiddelde IQ van Amerikaanse kinderen – het criterium dat gebruikt wordt in de internationale classificatie van ziekten om verstandelijke beperkingen te definiëren – daalde met 2 tot 5 punten; het aantal kinderen met een IQ hoger dan 130 daalde met meer dan 50% en het aantal kinderen met een IQ lager dan 70 steeg met meer dan 50%.

De mislukking van de chemicaliënwetgeving

Vandaag de dag draait de chemische industrie op volle toeren en is ze de op een na grootste verwerkende industrie ter wereld. Deze sector alleen is goed voor bijna 25% van het bruto binnenlands product (BBP) van de Verenigde Staten. Dit is met name te wijten aan het feit dat sinds de TSCA (Toxic Substances Control Act) in 1976 werd aangenomen, er maar heel weinig chemicaliën verboden of beperkt zijn op de Amerikaanse markt. De wetgeving inzake chemicaliën in de Europese Unie – bekend als Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH) – werkt als volgt: “geen gegevens, geen markt”. In de praktijk is de chemische productie echter niet echt aan banden gelegd.

Een wetgevende wake-upcall

De studie pleit daarom voor een wijziging van de wetgeving voor chemicaliën om de gezondheid van kinderen te beschermen. In de werkelijkheid lijkt dat niet zo eenvoudig. Volgens Philip Landrigan moeten er strenge tests worden uitgevoerd om te bewijzen dat de chemicaliën niet toxisch zijn bij blootstelling. Dit zou de onbeperkte productie voorkomen en een voorzichtiger aanpak voor de gezondheid van kinderen aanmoedigen. Bovendien moeten er controles worden uitgevoerd op chemicaliën nadat ze op de markt zijn gebracht om eventuele ongewenste gevolgen op lange termijn op te sporen. Bijvoorbeeld door rekening te houden met de resultaten van toxicologische onderzoeken op dieren. Die kunnen worden gebruikt om de risico’s voor de menselijke gezondheid te voorspellen, en in het bijzonder voor kinderen. De laattijdige gevolgen van vroege blootstelling kunnen worden waargenomen bij dieren die in utero zijn blootgesteld.

Internationale inspanningen aanmoedigen

Het is dus duidelijk dat de blootstelling van kinderen aan een toxische chemicaliën de gezondheid, economische levensvatbaarheid en veiligheid van een hele samenleving kan schaden en zelfs schadelijke gevolgen kan hebben voor het voortplantingsvermogen van de mensheid. De wereldwijde milieucrisis blijft groeien en chemische vervuiling vormt daarbij een echte uitdaging! Om onze planeet te proberen te redden, of beter gezegd de toekomst van alle kinderen ter wereld, zou een wereldwijd verdrag een sleutelrol kunnen spelen: de Verenigde Naties zouden een wettelijk bindende wet moeten invoeren om de productie en commercialisering van chemicaliën in te perken. Er bestaat al een wereldwijd verdrag over plastic dat hiervoor als basis zou kunnen dienen.

Wijzigingen en opmaak: Samuel Walheer