Of een vroeggeboorte nu met de medische staf is besproken of onverwacht komt, het is een schok voor de ouders. Ze kunnen zich angstig voelen en veel vragen hebben. Ook andere familieleden kunnen hun bezorgdheid uiten. Wat is de rol van de neonatologiediensten, welke morele en psychologische steun bestaat er voor de ouders? Wat is NIDCAP? En wat zijn de gevolgen voor het zwangerschapsverlof?

Wanneer een bevalling ‘risicovol’ is, werken het team dat de zwangerschap volgt, de verloskundige eenheid en de afdeling neonatologie nauw samen.

Wanneer is een pasgeboren baby prematuur?

Een premature baby wordt geboren vóór de 37^de week van de zwangerschap, die doorgaans 40 weken duurt. De baby is kleiner en kwetsbaarder dan een voldragen baby. Sommige organen, zoals de longen, zijn nog niet volgroeid. De baby krijgt het sneller koud, kan zich niet voeden en heeft minder afweer tegen infecties.
Deze factoren bepalen de duur van het verblijf op de neonatale afdeling.

Van de materniteit naar de neonatale afdeling

Neonatologie-afdelingen zorgen voor pasgeboren kinderen die speciale zorg nodig hebben; gemiddeld gaat het om 7-8% van de baby’s. Premature baby’s hebben soms geavanceerde technologie en apparatuur nodig om hun overleving of ontwikkeling te verzekeren. Andere hebben een medische of chirurgische behandeling nodig omwille van een aangeboren afwijking, een infectie of een andere ziekte.

Naargelang de toestand van jouw baby wordt hij verzorgd op de materniteit, de afdeling niet-intensieve neonatologie (*) of de afdeling intensieve neonatologie (NIC).

De gebruikte apparatuur, de piepjes en alarmen maken indruk, maar het personeel van de neonatale afdeling is beschikbaar om uit te leggen waartoe ze dienen en om u gerust te stellen. Meestal ontvangt u een brochure met uitleg hoe de afdeling werkt.

Multidisciplinaire teams

Multidisciplinaire teams staan in voor de zorg voor de baby’s: het medisch team van een moeder-kind-afdeling (afdelingen materniteit, neonatologie en pediatrie) bestaat uit verloskundigen-gynaecologen, neonatologen, verpleegkundigen gespecialiseerd in pediatrie en neonatologie, verloskundigen, psychologen, maatschappelijk werkers van ONE of Kind & Gezin, en gespecialiseerde artsen zoals cardiologen, nefrologen, chirurgen, enz.

Aanwezigheid van ouders of broers en zussen in de diensten

Als ouder is jouw aanwezigheid bij het kind een prioriteit voor de neonatologieafdelingen, behalve tijdens de uren waarop de teams informatie overdragen. Sommige ziekenhuizen nodigen de ouders uit om de medische rondes of multidisciplinaire bijeenkomsten bij te wonen en het ziekenhuisverblijf te bespreken. Het aantal bezoekers kan wel beperkt zijn vanwege de kwetsbaarheid en de behoefte aan rust van jouw baby. Broers en zussen van de pasgeborene zijn in de meeste ziekenhuizen welkom op de neonatale afdeling. De leeftijdsvereisten, de frequentie en de duur van hun bezoek kunnen verschillen per eenheid. Sommige afdelingen bereiden broertjes en zusjes voor op het bezoek op de afdeling.

Het belang van huid-op-huidcontact

Huid-op-huidcontact met mama en/of papa is een belangrijk moment voor het kindje, dat zich warm en gerustgesteld voelt door je stem en de geur van je huid. Daarom word je aangemoedigd het kleintje elke dag en zo vaak mogelijk tegen je aan te houden. Sommige eenheden moedigen ook huid-op-huid-contact aan in de verloskamer en tijdens overplaatsingen tussen eenheden en ziekenhuizen. De neonatale afdeling kan soms huid-op-huidcontact aanbieden met een persoon van jouw keuze, zodat het kind zoveel mogelijk contacten ervaart. Het is ook mogelijk gebruik te maken van vrijwilligers van verenigingen zoals “Les câlineurs de bébés”.

Borstvoeding bij mijn premature baby

Je baby moet misschien een deel van zijn voeding intraveneus toegediend krijgen. Hij zal ook snel kleine hoeveelheden melk toegediend krijgen via een slangetje, dat via zijn neusgat of mond naar zijn maag gaat. Als je dat wenst, kan je moedermelk afkolven, die via de maagsonde wordt toegediend. Dit vormt een grote hulp voor je baby. De pediatrische en neonatologische verpleegkundigen staan je bij om helpen. De eerste voeding vindt plaats wanneer je baby toont dat hij er klaar voor is. Dit kan zowel na 28 als na 33 weken zwangerschap zijn. Het verschilt per kind, afhankelijk van het gedrag en de medische situatie. Borstvoeding kan worden aangevuld met sondevoeding om het kind een pauze te geven. Huid-op-huidcontact bevordert de eetvaardigheden van de baby en jouw melkproductie.

Lijdt mijn kind?

Lange tijd werd onvoldoende rekening gehouden met de pijn van premature baby’s; soms werd die zelfs ontkend. Uit de meest recente studies blijkt dat een te grote blootstelling aan pijn – vooral in deze periode – tot trauma’s kan leiden. Daarom beoordelen de zorgteams, samen met jou, de tekenen van stress en lijden bij je kind om dit te voorkomen en te behandelen.

Wat is NIDCAP?

NIDCAP (Newborn Individualized Developmental Care and Assesment Program) is een uitgebreid, evidence based programma voor ontwikkelingszorg voor en de evaluatie van premature – of voldragen – baby’s en hun familie, zowel in het ziekenhuis als na het ontslag.
Dankzij de medische vooruitgang kunnen steeds meer baby’s met een laag geboortegewicht (minder dan 1,5 kg) worden gered. Maar zij lopen nog steeds een groter risico om neurosensorische ontwikkelingsproblemen te ontwikkelen. Dit komt doordat de onvolgroeide hersenen van te vroeg geboren baby’s zich moeten ontwikkelen in een omgeving en met prikkels die verschillen van wat zij in de baarmoeder op natuurlijke wijze zouden ervaren. De omgeving en de prikkels tijdens het laatste trimester van de zwangerschap, zijn van invloed op de ontwikkeling van de hersenen en dus op de verdere ontwikkeling van de baby.

Aangepaste stimulering en verzorging

Het NIDCAP-programma maakt het mogelijk de stimulansen en verzorging aan te passen aan de behoeften van elke baby, om zijn welzijn te bevorderen en stress of gedragsstoornissen te verminderen. Dit is mogelijk door het observeren van het gedrag van de baby door speciaal opgeleide professionals, in samenwerking met de ouders. De observaties leiden tot het opstellen van een zorgplan met specifieke aanpassingen op het gebied van omgeving, slaapgelegenheid, organisatie van de zorg, enz. Door samen te werken met de ouders geeft het NIDCAP-programma hen een leidende rol in de zorg voor hun baby en beschouwt het hen als de voornaamste verzorgers van het kind. Dit helpt en stimuleert de ontwikkeling van de band tussen ouder en kind.

Psychologische ondersteuning

De geboorte ging niet zoals je had gedroomd. Je kunt verdriet, angst of zelfs depressieve gevoelens ervaren. De psychologen van de dienst zijn er om naar je te luisteren, je te steunen en te begeleiden zolang dat nodig is. Ook de vader, de co-ouder en jouw kinderen kunnen baat hebben bij psychologische ondersteuning. Indien nodig zal het ziekenhuisteam je doorverwijzen naar een geestelijke gezondheidswerker om je door deze moeilijke tijd heen te helpen. Na de ziekenhuisopname voor een vroeggeboren baby (voor 32 weken) kan je een verloskundige raadplegen van Kind & Gezin of het Office de la Naissance et de l’Enfance (ONE).

Wat zijn de gevolgen voor het zwangerschapsverlof?

Bent je een werknemer die langer dan voorzien bij het kind moet blijven? De volgende artikels verschaffen jou meer duidelijkheid:

• Ik ga eerder bevallen dan gepland. Wat zijn de gevolgen voor mijn zwangerschapsverlof?
• Mijn baby moet na de bevalling in het ziekenhuis blijven. Wat zijn de gevolgen voor mijn zwangerschapsverlof?

Ben je zelfstandige, lees dan de volgende artikels:

• Ik beval eerder of later dan gepland. Wat zijn de gevolgen voor mijn zwangerschapsverlof als ik zelfstandige ben?
• Mijn baby moet na de bevalling in het ziekenhuis blijven. Wat zijn de gevolgen voor mijn verlof als ik zelfstandige ben?

Zie ook de map ‘Rechten en procedures’ en de rubriek ‘Werk en ouderschap’. Andere artikels over vaderschapsverlof, borstvoedingsverlof, enz. kunnen ook interessant zijn.