Er is sprake van een zwangerschap met een hoog risico wanneer ofwel de moeder ofwel het kind een medische aandoening heeft, die de situatie bemoeilijkt. Het medische team dat belast is met het toezicht op de zwangerschap moet eventuele medische complicaties nauwlettend en met regelmaat in het oog houden. Er moet echter een onderscheid worden gemaakt tussen een zwangerschap met een potentieel risico en een zwangerschap met een bewezen risico. Elk geval zal op een passende manier worden behandeld.

Als je een risico loopt, kan het medisch team jou doorverwijzen naar een gespecialiseerde dienst zoals de Maternal Intensive Care (MIC), High Risk Pregnancy Units, enz. De benaming van deze gespecialiseerde dienst verschilt van de ene materniteit tot de andere.

Risicofactoren

De verschillende risicofactoren voor zwangerschap zijn de leeftijd van de moeder, haar medische voorgeschiedenis zoals een chronische hoge bloeddruk, diabetes, een afwijking van het geslachtsorgaan, een meerlingzwangerschap (tweelingen, drielingen, enz.), of de inname van teratogene stoffen (die misvormingen van de foetus veroorzaken), alcohol, tabak, drugs of bepaalde geneesmiddelen.

Vanaf het begin van de zwangerschap vereisen deze zwangerschappen een regelmatige en nauwlettende opvolging om complicaties te voorkomen. Screening op bepaalde ziekten of genetische afwijkingen wordt voorgesteld door het gezondheidsteam wanneer de risicofactoren daarop wijzen.

Infecties tijdens de zwangerschap

Als aanstaande moeder kan je bepaalde infecties oplopen die de zwangerschap en de ontwikkeling van de foetus kunnen verstoren.

Dit zijn er enkele die je zorgvuldig in de gaten moet houden:

• Toxoplasmose kan misvormingen veroorzaken aan de ogen en de hersenen van de foetus
• Cytomegalovirus (CMV) kan psychomotorische achterstand, visuele en gehoorproblemen veroorzaken
• Rodehond kan hart- en hersenafwijkingen en gezichts- en gehoorstoornissen veroorzaken
• Hepatitis B wordt overgedragen op de foetus. Daarom moet hij vanaf zijn geboorte worden ingeënt om de ontwikkeling van leverfalen te voorkomen.
• Herpes simplex, dat tijdens de bevalling wordt overgedragen, kan huid- en oogletsel veroorzaken, evenals schade aan het centrale zenuwstelsel en andere organen van de baby

Veiligheid en gezondheid tijdens de zwangerschap

De werkgever is verplicht om in samenwerking met de bedrijfsarts voor alle personeelsleden een risicoanalyse uit te voeren. Bepaalde producten, processen en arbeidsomstandigheden kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van de zwangere vrouw en haar baby.

Tienerzwangerschap en zwangerschap op late leeftijd

Tienerzwangerschap

Bij tienermoeders kunnen pre-eclampsie (hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine), risico op vroeggeboorte, laag geboortegewicht en bloedarmoede (verstoorde werking van de rode bloedcellen met als gevolg een verminderde zuurstoftoevoer naar de organen) vaker voorkomen. Ook de sociaal-culturele context speelt een rol. Een tiener kan haar zwangerschap later ontdekken of het voor haar familie verborgen willen houden. Dit leidt tot onvoldoende of te late follow-up.

Vroegtijdige en regelmatige controle van de zwangerschap is daarom noodzakelijk. De keuze van een vertrouwde gezondheidswerker is ook belangrijk, vooral bij een ongewenste zwangerschap. Psychologische hulp kan ook worden geboden door de materniteit of door een van het ziekenhuis onafhankelijke psycholoog.

Zwangerschap op late leeftijd

Na de leeftijd van 40 jaar neemt de kans op een zwangerschap met een hoog risico toe. De meest voorkomende aandoening is zwangerschapsdiabetes bij de aanstaande moeder. Sommige andere genetische afwijkingen, zoals het syndroom van Down of ontwikkelingsstoornissen, kunnen ook gevolgen hebben voor de baby. Ook hier beschikken de gezondheidswerkers over tal van instrumenten om de parameters van de moeder en haar kind na te kijken: echoscopie, bloedonderzoek, vruchtwaterpunctie (afname van vruchtwater), enz.

Wat met een foetale afwijking?

Wanneer bij de foetus een afwijking wordt vastgesteld, worden de toekomstige ouders omringd door een multidisciplinair team: een arts gespecialiseerd in echoscopie, een bioloog, een geneticus, een neonataal chirurg, een psycholoog, enz. De psychologische zorg gaat gepaard met de medische follow-up om de moeilijke beproeving van deze aankondiging, de gevolgen ervan en soms een medische onderbreking van de zwangerschap te boven te komen.

Meerlingzwangerschappen

Meerlingzwangerschappen, tweelingen, drielingen of meer, worden als risicovol beschouwd omdat zij een intensievere follow-up vereisen. De energievoorziening van de moeder staat onder grotere druk dan bij een eenlingzwangerschap. Complicaties komen ook iets vaker voor: voortijdige bevalling, bloedarmoede, hoge bloeddruk, overgewicht, enz.

Moeders die in verwachting zijn van meerdere foetussen worden aangemoedigd om te rusten, eerder te stoppen met werken en zonder overdaad te eten. Het gezondheidsteam kan worden versterkt door een diëtist om bij te dragen tot een gewichtstoename binnen de aanbevolen normen (3 tot 4 kilo meer dan bij een eenlingzwangerschap).